Ευχαριστώ από καρδιάς όλους τους φίλους, αλλά και τους "εφάπαξ" επισκέπτες του μπλογκ για τον χρόνο που αφιέρωσαν στο πόνημά μου κι εμένα τη χρονιά που μόλις έληξε. Η ευχή μου για το 2012 είναι να μη χρειάζονται ευχές για να βλέπουμε ανοιχτό τον ορίζοντα μπροστά μας και συναρπαστικό τον δρόμο που έχουμε να διανύσουμε για να φτάσουμε εκεί. Στέλνω την αγάπη μου σε όσους διψούν και πάσχουν για αγάπη.

Απολογία και ομολογία

Ένα μεγάλο γεια σε όλους τους φίλους κι επισκέπτες του μπλογκ! Έχω πολύ καιρό να γράψω και ο λόγος ήταν δυστυχώς δυσάρεστος. Έτσι είναι, είτε η δική μας ευτυχία θα εμποδίζει το γράψιμο είτε η δυστυχία των δικών μας. Στην προκειμένη περίπτωση συνέβη το δεύτερο. Ένας πολύ καλός φίλος μου -- ίσως ο μόνος αληθινός φίλος που έχω κρατήσει από το παρελθόν -- είχε ένα πολύ σοβαρό ατύχημα, που λίγο έλειψε να τον αφήσει ολικά παράλυτο για όλη την υπόλοιπη ζωή του, κι εγώ αισθάνθηκα την ανάγκη να κατέβω στη γενέθλια πόλη μου, για να του συμπαρασταθώ. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα γι' αυτόν, πέρα από το να του προσφέρω την παρουσία μου, χωρίς όμως να μπορώ να καταλάβω από τις αντιδράσεις του (ή μάλλον τις μη αντιδράσεις του) αν τον βοηθούσε καθόλου. Η σωματική ανημπόρια του άρρωστου αθροισμένη με την ψυχική ανημπόρια της επίδοξης συμπαραστάτριάς του... Η αίσθηση της απουσίας επικοινωνίας εκεί που υπάρχει μεγάλη λαχτάρα για επικοινωνία. Γιατί περί αυτού επρόκειτο. Και είναι κάτι που το έχω ζήσει πολλές φορές στη ζωή μου, σε άλλες μορφές βέβαια. Τέλος πάντων, ο καλός μου φίλος φαίνεται πως θα γλιτώσει την παράλυση κι εγώ επέστρεψα σχετικά ανακουφισμένη στην παριζιάνικη καθημερινότητά μου. Οπότε μπορούμε να συνεχίσουμε τη δική μας επικοινωνία.

Συζήτηση στο in.gr

Δείτε στη σελίδα "Στήλη Αλληλογραφίας" τις ερωτήσεις που μου έκαναν οι επισκέπτες του in.gr μαζί με τις απαντήσεις μου. Αν θέλετε, μπορούμε να συνεχίσουμε τη συζήτηση σε αυτή τη σελίδα.

Συζήτηση στο in.gr

Στη διαδικτυακή πύλη in.gr μπορείτε να παρακολουθήσετε συζήτηση της Ελπίδας με τους επισκέπτες του portal και να πάρετε μέρος κι εσείς.

Μια ακόμα πλευρά της ελληνικής κρίσης

Κατέβηκα στην Ελλάδα για το Πάσχα. ΄Ελειπα μόνο πέντε μήνες, αλλά αυτά που είδα μου έδωσαν την εντύπωση ότι είχαν περάσει χρόνια... Δεν ήταν μόνον οι άνεργοι, τα λουκέτα στα μαγαζιά, όλα αυτά για τα οποία γράφουν καθημερινά οι εφημερίδες. Προπαντός ήταν το αίσθημα απελπισίας, που το διέκρινα παντού, και κάτι σαν κατατονία ή σαν την παράλυση του ανθρώπου που βλέπει το όχημά του να τον πηγαίνει ολοταχώς στον γκρεμό και από τον τρόμο του δεν μπορεί να κάνει καμιά κίνηση για να στρίψει το τιμόνι. Δεν έχω ξαναδεί ποτέ κάτι τέτοιο σε ολόκληρο λαό.

Στο διάστημα που έμεινα στην Αθήνα πληροφορήθηκα από έναν insider κάτι σχετικό με μια άλλη διάσταση της κρίσης, που ώς τώρα δεν απασχολεί τα ΜΜΕ. Από το καλοκαίρι του 2010, οι αιτήσεις στα Τμήματα Ηθών και τις Νομαρχίες για άδεια άσκησης της πορνείας έχουν υπερτριπλασιαστεί! Και, όπως μου είπε ο (αξιόπιστος, επαναλαμβάνω) πληροφοριοδότης μου, οι περισσότερες αιτούσες είναι πια Ελληνίδες, κάτι που έχει να συμβεί από το 1990. Αν σκεφτούμε ότι βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή της κρίσης (αυτό μας λένε ακόμα και επίσημα χείλη), καταλαβαίνουμε σε τι αριθμούς θα φτάσουμε έπειτα από δύο ή τρία χρόνια. Κάποτε έκανε εντύπωση στους άνδρες ότι πολλές ιερόδουλες από την Ανατολική Ευρώπη είχαν ανώτατη μόρφωση, ακαδημαϊκά διπλώματα κ.λπ. Το ίδιο φαινόμενο θα συμβαίνει σε λίγο και με τις Ελληνίδες ιερόδουλες. Η δυστυχία στην Ελλάδα θα αρχίσει, φοβάμαι, να την κάνει να θυμίζει όλο και πιο πολύ Βουλγαρία ή Ρουμανία. Μακάρι να πέφτω έξω.

   Κατά τα άλλα, ευχαριστώ όλους όσοι είχαν την καλοσύνη να γράψουν εδώ, στο μπλογκ μου, ή να μου στείλουν e-mail. Δεν περίμενα τόσο μεγάλη ανταπόκριση, τόσο επαινετικές κρίσεις και κυρίως τόσο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις και ερωτήσεις!

Δικαιούται να μιλάει μια ‘πόρνη πολυτελείας’;

Όταν έγραφα «Τα φύλα χωρίς φύλλα», ήξερα πολύ καλά το ρίσκο που έπαιρνα: αντί η συζήτηση να διεξαχθεί γύρω από τα όσα έλεγα για τη συμπεριφορά και τις σχέσεις των δύο φύλων, να επικεντρωθεί στο γεγονός ότι υπήρξα κολ γκερλ. Φυσικά, θα μπορούσα να αποκρύψω αυτή τη «λεπτομέρεια» της βιογραφίας μου. Κάτι τέτοιο όμως δεν θα ήταν μόνον ανέντιμο αλλά και αντίθετο στη λογική του βιβλίου μου. Δεν ήθελα να δώσω την εντύπωση μιας επηρμένης νεαρής που μιλάει από καθέδρας, επειδή έχει ένα-δυο διπλώματα στην ψυχολογία, αλλά να υπογραμμίσω το γεγονός ότι οι θεωρητικές γνώσεις μου (και οι δοξασίες με τις οποίες ανατράφηκα) δοκιμάστηκαν σ’ ένα σκληρό, αν θέλετε ακραίο πεδίο εμπειρίας, εκεί όπου τα δύο φύλα εμφανίζονται ακριβώς «χωρίς φύλλα» (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο τίτλος του βιβλίου παραπέμπει ειδικά σ’ αυτή την κατάσταση).
Δυστυχώς, σε ένα-δυο μπλογκ, επισκέπτες που δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο, όπως ομολογούν οι ίδιοι, έχουν στήσει ολόκληρες συζητήσεις γύρω από το αν μια πρώην πόρνη «δικαιούται δια να ομιλεί». Και μάλιστα μια πρώην «πόρνη πολυτελείας». Η ιδεολογική βάση αυτών των σχολίων είναι φανερή. Οι σχολιαστές θα ήταν πιθανότατα έτοιμοι να με συγχωρήσουν, ακόμη και να με συμπονέσουν, αν ήμουν μια λαϊκή πόρνη, που υποχρεώθηκε να δουλέψει σε μπορντέλο, έπρεπε να ανέχεται πάνω της δεκάδες ανδρικά σώματα κάθε μέρα και βίωνε στυγνή εκμετάλλευση από έναν νταβατζή. Θα ήμουν τότε μια προλετάρια, ένα θύμα του καπιταλιστικού και φαλλοκρατικού συστήματος! Αλλά ως πόρνη πολυτελείας είμαι (ήμουν) ένα προνομιούχο παράσιτο, ένα πρόθυμο γρανάζι αυτού του συστήματος, μια ακόμη έκφραση της διαφθοράς του! Αυτό θυμίζει τη θεωρία για τα «ρετιρέ» του συνδικαλισμού, που την επικαλούνται ολοένα οι κυβερνήσεις για να διχάσουν το εργατικό κίνημα.
Δεν θα απαντήσω εδώ στο αν μια πρώην πόρνη έχει να πει κάτι για τον έρωτα. Απαντάει το βιβλίο μου και τα όσα λέει μπορούν να απορριφθούν, αλλά βέβαια αφού πρώτα διαβαστούν. Θα πω όμως δυο λόγια για το άλλο ζήτημα, το σχετικό με την έννοια «πόρνη πολυτελείας». Όπως οι «λαϊκές» πόρνες, έτσι και οι «πόρνες πολυτελείας» δεν έχουν όλες τον ίδιο ψυχισμό, τα ίδια κίνητρα και την ίδια στάση απέναντι στο επάγγελμά τους. Επίσης, δεν κερδίζουν οπωσδήποτε περισσότερα από ό, τι οι άλλες πόρνες από τη δουλειά που κάνουν. Η ιδέα ότι οι «πόρνες πολυτελείας» διάγουν πολυτελώς οφείλεται σε γαλλικά μυθιστορήματα του 19ου αιώνα και σε σοφτ πορνό ταινίες όπως αυτή για τα «κορίτσια» της μαντάμ Κλοντ. Οι περισσότερες εταίρες αυτής της κατηγορίας, τουλάχιστον στην Ελλάδα, ζουν απλώς λίγο πιο άνετα (και για σχετικά λίγο καιρό) από τις περισσότερες συνομήλικές τους γυναίκες που κάνουν μια «τίμια» δουλειά. Ούτε είναι αλήθεια ότι οι πελάτες τους είναι από επιχειρηματίες και πάνω. Οι περισσότεροι πελάτες μου ανήκαν σε αυτό που λέμε «μεσαία στρώματα». Τα 300 ευρώ για μία ώρα μαζί μου ή τα 1000 ευρώ για μια βραδιά είναι ποσά απείρως μικρότερα από εκείνα που ξοδεύουν αλλού αυτά τα στρώματα για τη διασκέδασή τους. Πανάκριβα δώρα, κρουαζιέρες με πολυτελείς θαλαμηγούς, μπερλουσκονικά όργια σε βίλες – τέτοια πράγματα εγώ δεν τα γνώρισα ούτε επιθύμησα να τα γνωρίσω.
Πάνω απ’ όλα, όμως, το ότι τα κολ γκερλ αποτελούν την ελίτ των εκδιδομένων γυναικών δεν σημαίνει ντε και καλά ότι το πρότυπο ζωής τους είναι η πραγματική ελίτ, η κοινωνική. Υπάρχουν κολ γκερλ με ευαισθησίες, μόρφωση, καλλιέργεια, που δεν κάνουν αυτή τη δουλειά γιατί τις ξεπλάνεψε το εύκολο χρήμα αλλά, πολύ απλά, επειδή δεν ήθελαν να χαραμίζονται για 500 ευρώ και σε πολύ εξευτελιστικότερες συνθήκες. Αν πρέπει να απολογηθούν για το ότι δεν έγιναν «λαϊκές» πόρνες, ορίστε, στήστε δικαστήρια και για τους αδιόριστους καθηγητές που δουλεύουν σε φροντιστήριο, αντί να πάνε να δουλέψουν σε εργοστάσιο!

Πρώτες αντιδράσεις μου στην υποδοχή του βιβλίου

Βλέπω πως το βιβλιαράκι μου έχει ήδη μεγάλη ανταπόκριση, τόσο από τα ΜΜΕ όσο και μέσα από το μπλογκ και το e-mail μου. Αισθάνομαι, μαζί με την ευχαρίστηση, και κάποια αμηχανία και ανησυχία. ΄Οχι μόνο για την ιδιωτική ζωή μου, την οποία είναι φυσικό να θέλω να προστατέψω. Αλλά πιο πολύ για τις παρεξηγήσεις που δημιουργήθηκαν ή μπορεί να δημιιουργηθούν. Το ότι τα ηλεκτρονικά, ιδίως, ΜΜΕ θα στέκονταν στό «σκανδαλιστικό» του πράγματος (φοιτήτρια και κολ γκερλ αποκαλύπτει...) το περίμενα, αν και δεν περίμενα την έκταση που θα έπαιρνε το θέμα. Αυτό όμως δεν με πολυαπασχολεί, γιατί όποιος διάβασε το βιβλίο ξέρει ότι δεν είναι σκανδαλοθηρικό. Περισσότερο με «τσίμπησαν» κάποιες ενστάσεις που διατυπώθηκαν σε ευνοϊκές, κατά τ΄άλλα, κριτικές σε εφημερίδες.

Μία από αυτές τις ενστάσεις ήταν ότι το βιβλίο μου αναπαράγει παλιά στερεότυπα. Αλλά πού είναι το επιχείρημα; Το να βάζεις σε κάτι την ετικέτα «παλιό στερεότυπο» δεν είναι κριτική, είναι σύνθημα, σύμφωνα με την εξίσωση «παλιό στερεότυπο = ξεσκεπασμένο ψέμα», που είναι κι αυτή ένα στερεότυπο! Εκτός αυτού, το βρίσκω άδικο να κατηγορούμαι ότι αναπαράγω παλιά στερεότυπα επειδή σε μερικά – μόνο σε μερικά – σημεία οι εμπειρίες μου επιβεβαιώνουν τις παλιές (και αγνοημένες σήμερα) αντιλήψεις για τα δύο φύλα, ενώ σε πολλά άλλα σημεία τις καταρρίπτουν. 

Στο ίδιο άρθρο γράφεται, κάπως ειρωνικά (αν το διάβασα σωστά), ότι μια πρώην «ιέρεια του έρωτα» μεταμορφώνεται σε «ιεροκήρυκα της αγάπης». Η ειρωνεία βρίσκεται, φυσικά, στη λέξη «ιεροκήρυκας», γιατί δεν φαντάζομαι ν΄αμφισβητεί ο αρθρογράφος ότι μια γυναίκα που υπήρξε "ιέρεια του έρωτα» ξέρει να εκτιμά καλύτερα την αξία της αγάπης. Αν όμως κάνω κήρυγμα υπέρ της αγάπης, το κάνω εξηγώντας πόσο δύσκολο είναι να στεριώσει η αγάπη, όχι εξυμνώντας τη γλυκερά και χαζοχαρούμενα, όπως τα ροζ μυθιστορήματα. 

Σε μια άλλη εφημερίδα ο κριτικός, που διάβασε το βιβλίο με μεγαλύτερη κατανόηση, παρατήρησε ωστόσο (πάλι αν κατάλαβα καλά) ότι έχω την τάση ν’ ανάγω τα πολλά απρόβλεπτα και αστάθμητα του έρωτα σε κανόνες και νόμους. Λυπάμαι που του έδωσα αυτή την εντύπωση. Ο έρωτας στους ανθρώπους είναι συναρπαστικός ακριβώς επειδή ξεπηδά μέσα από ατομικές ιδιαιτερότητες και απρόβλεπτες καταστάσεις. Νομίζω πως το λέω αυτό καθαρά στο βιβλίο. Αν όμως έμενα σ’ αυτό, θα έγραφα ένα αισθηματικό μυθιστόρημα, ροζ ή όχι. Αλλά εγώ θέλησα να γράψω κάτι σαν εγχειρίδιο εφαρμοσμένης ψυχολογίας, που θα ρίχνει λίγο φως στο υπέδαφος της σεξουαλικότητας των ανδρών και των γυναικών. Δεν θα μιλούσα για νόμους, αλλά για τάσεις βαθιά ριζωμένες. Που αν τις αγνοούμε, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να τις ελέγξουμε και να τους δώσουμε επιθυμητή έκφραση, για εμάς και τον άλλο.

Αυτά προς το παρόν. Θα επανέλθω όσο μπορώ πιο σύντομα.